Textura Quadrata

Textura/Textualis Quadrata (littera textualis quadrata)

Gotik alfabenin özel bir stilidir. Geç orta çağ döneminin, 1200-1500 yıllarının, klasik yazılarından biridir. Gotik el yazması kitapları oluşturan textura quadrata ya da textualis quadrata olarak bilinen en resmi türdür.

Textura Quadrata, 13. yüzyılın başlarında Erken Gotik yazıdan türetilen keskin köşeli, bitişik olmayan el yazısı grubuna (non-cursive) giren bir yazıdır. Black Letter ve Old English olarak da bilinir.

Harflerinin dört köşe şekliyle karakterize edilir. Textura Quadrata’ya benzersiz stilini veren, düz dikey çizgiler ve dar boşluklardır. Dolayısıyla yazılar sayfaya dokuma özelliği verir. Textura adı da, yazı satırlarının dokuma özelliği görünümünden dolayıdır. Textura Quadrata ile yazılmış herhangi bir el yazmasına bakınca, ona karanlık bir genel his veren yoğun ve ağır vuruşlar fark edilir.

Quadrata harfleri birçok insan için Orta Çağın sembolü olmuştur. Kuzey Avrupada 16. Yüzyılda, Gotik alfabeler içinde son derece köşeli bir yazı plan textualis quadrata alış veriş listesi gibi baştan savma değil, yazının ikizi olan Prescisus (Bak. Textura Prescisus) yazı gibi çok özel el yazmalarında, çoğunlukla büyük İncillerde ve ayin kitaplarında, iyi kalite kopyalarda ve devamlı dini metinlerde, Latince yazılan ana metinlerde kullanılmıştır.

‘Littera textualis’ ana metinler (çok özel ve önemli resmi yazılar) için harfler anlamına gelir. ‘Quadrata’ kelimesi ise dört köşeli, düzgün anlamını ifade eder. Bu yazı formunda harflerin tabanında zarif köşeli paralel kenar dikdörtgen tırnak (ayak) bulunur. Elmas şeklindeki bu tırnaklar ayrı kalem vuruşlarıyla yapılır. Eğer bu tırnaklar düzgün yapılırsa kelimeler mükemmel görünür. Yukarı uzantılı harflerin tepe kısmı çatal tırnaklıdır. Gövde çizgisi sağ tırnakla başlatılır. Sol tırnak sağ tırnaktan birazcık küçüktür ve kalemin yakın ucuyla çizilip içi doldurulur. Quadrata’nın bir uyarlamasında (Gotik textualis quadrata versiyon) yukarı uzantılı harflerde çatal tırnak yerine köşeli tırnaklar bulunmaktadır.

Gotik yazıları yazması çok dikkat ister ve özellikle yeni başlayanlar için oldukça zordur. Son derece dikkat ister ve can sıkıcı olabilir. Okuması da çok zordur. Gotik alfabenin yuvarlak el yazı çeşitlerine göre zor olmasının sebeplerinden bir tanesi de onun zor görünür (okunur) olmasıdır.

Dikey çizgileri, elmas şerifleri (tırnak) ve harfleri yapmak için biraz fazla gayret sarf etmek, çalışmak ve zaman ayırmak gerekir. Bu da ancak uygulamalarla, talimlerle sağlanabilir ve hız kazanılabilir. Her temel çizgi ve harf aslına uygun oluncaya kadar çizilmelidir. İyi bir gotik yazı yazmanın başka yolu yoktur.

Gotik kaligrafi gerçekte basittir ve oldukça zarif görünür. Birkaç vuruşunuz istediğiniz kadar düz değilse kendinizi kötü hissetmeyin. Acele etmeyin ve pratik yaparak vuruşlarınızın gelişeceğini unutmayın. Bir süre sonra eliniz daima otomatik olarak doğru hareketleri yapar ve bir harfte tüm elemanları birlikte yerleştirip düzenler ve gerçekleştirirsiniz.

Yazınızın mümkün olduğu kadar düzgün görünmesi için çizgilerin düzgünlüğü yanında önemli iki husus bulunmaktadır:
Harfler arasındaki ve harfler içindeki boşluklar aynı olmalıdır [bir uç (nib) genişliği kadar],
Kelimeler arasındaki boşluk harfler arası boşluğun iki katı olmalıdır.

Textura quadrata’nın uyarlamasında ise harfler arasında bir nib, kelimeler arasında iki nib ve harf içinde 1.5-2 nib boşluk bulundurulur. Dolayısıyla Gotik ailesinde alfabenin boşluğu ve yoğunluğu da çok çeşitlilik gösterir.

Textura quadrata yazı formunda kalem açısı 35 – 45 derece, gövde yüksekliği 4 – 5 nib, yukarı ve aşağı uzantılar 2-2.5 nib’tir.
Bu tür yaygın olarak «black letter gothic» olarak da bilinir. Baskı için geliştirilen tipi vardır ve hâlâ gazete başlıklarında bulunmaktadır.